Wani masanin tattalin arziki, Marcel Okeke, ya bayyana rashin tsaro, satar man fetur, da aiwatar da ayyukan jin kai, sauyin Naira da juyin mulkin da aka yi a jamhuriyar Nijar a matsayin manyan abubuwan da suka shafi tattalin arzikin Najeriya.
Okeke ya bayyana hakan ne a Legas a taron da kungiyar masu aiko da rahotannin kudi ta Najeriya (FICAN) ta shirya duk wata.
Ya kuma yi gargadin cewa cin hanci da rashawa na iya kawo cikas ga hanyoyin kwantar da tarzoma da shugaban kasa Bola Ahmed Tinubu ya bayyana a baya-bayan nan idan ba a sanya ido sosai ba tare da aiwatar da su ba, ta yadda duk wani abin alheri da ya zo a hanyar da gwamnatocin jihohi da na kananan hukumomi daga cibiyar sukan kasance a matsayin ‘albarkatun siyasa’. aka rarraba ta layin jam’iyya.
Yayin da yake tattaunawa game da hasashen tattalin arzikin rabin shekara ta 2023, Okeke, ya ce, duba da yadda aka yi la’akari da matakan da suka dace na nuna cewa sun sake dawo da abin da gwamnatin da ta gabata ta yi.
Ya ce abin da tattalin arzikin Najeriya ke matukar bukata a wannan lokaci shi ne kunshin inganta rayuwar jama’a maimakon kawai abubuwan da za su iya shiga cikin hannaye da aljihunan da ba su dace ba.
Kayan tallafi, in ji shi, (musamman canja wurin tsabar kudi) ba a samu ba, rashin amfani ‘biyan canja wuri’ wanda ba ya haifar da kowane ci gaban tattalin arziki.
Ya kuma yabawa gwamnatin tarayya kan kwamitin da Taiwo Oyedele ya jagoranta akan manufofin kasafin kudi da sake fasalin haraji, yana mai cewa zai kawo sabbin dabaru na samar da kudaden shiga ga Najeriya.
Ya bayyana fatansa cewa kwamitin zai yi kokarin daidaita haraji don samar da sauki ga kamfanoni da daidaikun mutane.
Da yake magana kan taken; “Tasirin kasafin kudin bayan rantsar da shi, sake fasalin manufofin kudi a kan muhallin tattalin arzikin Najeriya”, ya bayyana bukatar da ake da ita na habaka tattalin arziki ta hanyar bunkasa sassa kamar noma da masana’antu tare da rage dogaro da man fetur.
Okeke, ya kuma bayyana cewa faduwar darajar Naira ya janyo hasarar makudan kudade ga kamfanoni.
“Kalubale ne domin ana tafka asara ne saboda canjin Naira, ko kuma hadewar farashin canji.
Masanin tattalin arzikin ya yi kira da a gaggauta sa hannun gwamnati don hana kara rugujewar kamfani.
Ya buga misali da ficewar kamfanin na GlaxoSmithKline (GSK) inda ya danganta rashin iya mayar da kudaden shiga da kuma rangwamen da ake samu a kan karancin kudaden waje.
Okeke ya ce yana fatan tafiyar GSK ba zai haifar da yanayin barin wasu kamfanoni ba.
Ya ce, “Na sani cewa a cikin shekaru biyu biyar, sun kasa mayar da kudaden shiga da kason da suka samu, kuma hakan ya kasance makomar sauran manyan kasashen duniya saboda karancin kudaden waje a tattalin arzikin kasar.
